Trong khuôn khổ dự án "Hợp tác truyền thông cải thiện chính sách kinh tế", vào ngày 04/8/2015 vừa qua, RED đã tổ chức hội thảo "Một số vấn đề trong dự thảo Luật Thống kê (sửa đổi)".

Dự thảo Luật Thống kê (sửa đổi) là một dự luật quan trọng, là cơ sở hoạch định chính sách phát triển kinh tế và xã hội, dự kiến sẽ được Quốc hội xem xét thông qua tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XIII sắp tới. RED đã mời nhóm chuyên gia gồm ông Bùi Trinh, ông Vũ Sỹ Cường và ông Huy Đức nghiên cứu, phân tích dự luật này.

Tại buổi hội thảo sáng ngày 04/8, nhóm chuyên gia đã chia sẻ kết quả nghiên cứu, đề ra các vấn đề như: tính độc lập của cơ quan thống kê; việc ngành thống kê đang vừa thu thập số liệu, vừa thực hiện phân tích và dự đoán; hoạt động thống kê ngoài Nhà nước. Hội thảo đã đón khoảng 60 khách tới dự, thành phần tương đối đa dạng, gồm các phóng viên, nhà báo, chuyên gia kinh tế, chuyên gia lĩnh vực thống kê, công chúng quan tâm tới vấn đề chính sách...

Các chuyên gia Lê Hồng Nhật, Đặng Đình Ngọc, Nguyễn Ngọc Anh, Bùi Linh, Đỗ Thịnh, nhà báo Hoàng Tư Giang... cũng đã đưa ra góc nhìn, đóng góp ý kiến trong buổi hội thảo này. Phần lớn các chuyên gia đều tỏ ý đồng tình và ủng hộ với những vấn đề được nêu ra trong kết quả phân tích được chia sẻ trong hội thảo.

Qua 02 buổi hội thảo tham vấn trong tháng 08/2015 với thành phần tham gia gồm nhiều chuyên gia kinh tế, chuyên gia ngành thống kê, nhà báo..., RED đã chia sẻ rộng rãi và tiếp thu ý kiến đóng góp để soạn ra dự thảo kiến nghị về một số điểm sửa đổi và bổ sung trong dự luật.

Bản dự thảo kiến nghị này sau đó tiếp tục được truyền thông để thu thập ý kiến đóng góp trước khi chính thức chốt lại vào đầu tháng 10/2015.

Vào ngày 20/11/2015 vừa qua, RED đã nhận được công văn trả lời kiến nghị từ Tổng cục Thống kê – Bộ Kế hoạch và Đầu tư.

Công văn cho biết Tổng cục Thống kê đã tiếp thu ý kiến về việc bổ sung tính “trung thực” vào nghĩa vụ của điều tra viên thống kê quy định tại khoản 2 Điều 66; về quy định công bố trên trang thông tin đại chúng qui định tại điểm a khoản 2 Điều 49. Ngoài ra, kiến nghị về quy định chế tài xử phạt nếu có hành vi cố tình không công bố và phổ biến các thông tin được quy định cụ thể tại văn bản dưới Luật sẽ được nghiên cứu và tiếp thu trong Nghị định xử phạt vi phạm tài chính trong lĩnh vực thống kê.

Sau khi hội thảo diễn ra, thông tin về buổi hội thảo này đã được truyền tải trên nhiều báo, đài. Ngoài ra, các tranh luận liên quan đến vấn đề của dự thảo Luật Thống kê (sửa đổi) cũng được mổ xẻ, bàn bạc bởi nhiều nhà báo, chuyên gia.

Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam trích dẫn các ý kiến của chuyên gia Vũ Sỹ Cường, chuyên gia Bùi Linh, chuyên gia Bùi Đình Ngọc để nhấn mạnh vào vấn đề tính chính xác và tính độc lập của con số thống kê.

“Tăng tính độc lập của cơ quan thống kê” cũng là tiêu đề bài viết ngắn trên báo điện tử Đại biểu Nhân dân. Phóng viên P.Thủy viết: “Thực tế, để tăng tính chính xác của số liệu thống kê, tại nhiều quốc gia đã giao việc thống kê số liệu kinh tế - xã hội cho nhiều cơ quan ngoài cơ quan Thống kê quốc gia thực hiện, nhằm tạo ra sự cạnh tranh trong công tác này, vừa tạo điều kiện kiểm tra chéo số liệu từ các nguồn khác nhau. Vì vậy, các chuyên gia cho rằng, cần thành lập cơ quan Thống kê quốc gia độc lập ngoài Chính phủ[...] Với ngân sách đầy đủ và cơ sở pháp lý vững mạnh, thì cơ quan thống kê sẽ đủ khả năng để có thể thực hiện đúng nguyên tắc (chỉ tuân theo quy định của pháp luật và khoa học thống kê), không chịu sức ép công bố số liệu “đẹp” như hiện nay.”

Phóng viên tác nghiệp tại hội thảo

Kinh tế và Dự báo – trang tin thuộc sự quản lý của Bộ Kế hoạch và Đầu tư – đăng bài viết với tiêu đề: “Để chấm dứt bệnh thành tích với những số liệu ảo”. Ngay trong phần mở đầu bài, phóng viên Phương Anh viết: “Hệ thống số liệu thống kê được hiểu là công cụ quan trọng để "đo" sức khỏe của nền kinh tế, xã hội. Tuy nhiên, nếu không có một hành lang pháp lý đầy đủ và có hiệu quả, thì căn bệnh thành tích với các con số đẹp sẽ lại tái diễn.”

Saigon Broadcasting Television Network (Canada) cũng có tin viết về buổi hội thảo, thể hiện quan điểm rằng thống kê “nên là một loại hình dịch vụ, trong đó kết quả, dự báo và đánh giá số liệu thống kê là mặt hàng của các đơn vị cung ứng dịch vụ này”.

Ngoài ra, các trang điện tử của báo Đại đoàn kết, Đài Phát thanh & Truyền hình Bà Rịa – Vũng Tàu, kênh truyền hình Quốc phòng Việt Nam, đài truyền hình Hà Nội, đài truyền hình VTC... cũng đã đưa tin về sự kiện.

Trang tin điện tử CafeF.vn có bài viết: “Dùng dằng số phận Tổng cục Thống kê”, trích dẫn lời tiến sĩ Trần Du Lịch - Ủy viên Ủy ban Kinh tế - cho biết, quy định dự án luật còn thiếu sự dứt khoát về “số phận” của Tổng cục Thống kê. Bài viết cũng nêu ra vấn đề trong dự thảo luật là sự thiếu rõ ràng trong sự phối hợp giữa cơ quan thống kê Trung Ương với các bộ, ngành thực hiện quản lý nhà nước.

Trang tin Người bảo vệ quyền lợi – thuộc Trung tâm Tư vấn Pháp luật TP.HCM – cũng đã có bài viết dài bàn về cách khắc phục tình trạng “làm đẹp” số liệu thống kê, cũng như đặt dấu hỏi “Tổng cục Thống kê nên thuộc cơ quan nào?”.

Báo Hải quan, số ra ngày 11/8 cũng dành phần lớn trang 8 - mục Kinh tế để bàn về dự thảo Luật Thống kê sửa đổi với bài viết "Cơ quan thống kê có cần độc lập?" của nhà báo Lương Bằng.

Đọc thêm:

> Đại đoàn kết: Hội thảo Luật Thống kê

> Đài Phát thanh & Truyền hình tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu: Hội thảo “Một số vấn đề trong Dự thảo Luật Thống kê (sửa đổi)”

> Kinh tế và Dự báo: Để chấm dứt bệnh thành tích với những số liệu “ảo”

> SBTN: Dự luật Thống kê hạn chế hoạt động ngoài nhà nước

> Đại biểu Nhân dân: Tăng tính độc lập của cơ quan thống kê

> Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam: Hội thảo "Một số vấn đề trong Dự thảo Luật Thống kê (sửa đổi)"

> Người bảo vệ quyền lợi: Dự án Luật Thống kê (sửa đổi) Hạn chế tối đa “sức ép vô hình” lên con số thống kê

> CafeF: Dùng dằng số phận Tổng cục Thống kê 

Toàn văn phản hồi kiến nghị, xin mời đọc tại đây

Một số hình ảnh:

Chuyên gia Sỹ Cường chia sẻ kết quả nghiên cứu về Dự thảo Luật thống kê (sửa đổi)

Quang cảnh hội trường

Chuyên gia Hồng Nhật đưa ra góc nhìn về vai trò của những cơ quan thống kê ngoài Nhà nước

Các chuyên gia, nhà báo đóng góp ý kiến về dự luật

Nhà báo Huy Đức điều phối phần bàn luận và chia sẻ ý kiến

Chuyên gia Bùi Trinh trả lời thắc mắc